Het kennisprogramma DuurzaamDoor van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) brengt geen zonnepanelen of groene daken aan de man, maar is een hefboom voor integrale duurzaamheidsconcepten. ‘Om massa te maken moeten we slimme vormen van samenwerking verspreiden,’ zegt voorzitter Joke Kersten.
Duurzame ideeën zijn er genoeg, maar om de beweging momentum te geven, moeten slimme samenwerkingsvormen bedacht worden. Juist hierin heeft Programma DuurzaamDoor ervaring. ‘Samen ben je creatiever, innovatiever en heb je een breder bereik,’ vertelt Joke Kersten op een terras in Amersfoort. ‘Het doel van DuurzaamDoor is om de Nederlandse economie uiteindelijk circulair te maken. Dat we gaan denken in nieuwe kringlopen, om duurzame doorbraken te forceren. En dan heb ik het dus niet over een dijkdoorbraak, maar over de figuurlijke betekenis: een trendbreuk.’
Hoe kunnen we integraler en beter gaan samenwerken?’
Tijdens een conferentie eerder die dag was het thema ‘watereducatie.’ Water is één van de pijlers van DuurzaamDoor, een onderwerp dat noodzakelijkerwijs veel partijen met elkaar verbindt. ‘Begin in je eigen omgeving,’ zegt Kersten. ‘Maak bijvoorbeeld je schoolplein klimaatadaptief.’ Dat kan door regenwater niet regelrecht in het riool te laten lopen, maar op te vangen. Maar een schoolplein klimaatadaptief maken betekent meer dan een paar aanpassingen doen. Idealiter wordt de duurzame doelstelling al in de ontwerpfase meegenomen en worden alle relevante partijen betrokken: gemeente, woningbouwvereniging, waterschap en onderwijsinstelling. ‘Dáár zit de echte uitdaging. Hoe kunnen we integraler en beter gaan samenwerken?’ Het onderwerp ‘watereducatie’ beantwoordt aan de vraag van de waterschappen, die er hard aan trekken om de waterketen te verduurzamen. De conferentie was voor de waterschappen dan ook een mooie gelegenheid om de hand uit te steken naar andere organisaties zoals de lokale natuur- en milieu-educatiecentra en scholen. Duurzaamheid is allang geen geitenwollen randverschijnsel meer. Kersten: ‘Heel veel mensen zijn er inmiddels van overtuigd dat we anders met grondstoffen en met energie om moeten gaan. Niet alleen de overheid draagt daarvoor verantwoordelijkheid, maar iedere Nederlander.’ In de samenwerkingsverbanden van DuurzaamDoor wordt bij uitstek de verbinding gezocht met andere partijen, zoals bedrijven en onderwijsinstellingen. ‘Die laatste vormen een belangrijke hefboom. We leiden nu de generatie op voor de circulaire economie van straks.’
Zo ziet ‘klimaatadaptief’ eruit
Om verduurzaming te bereiken heeft de gemeente Venlo een ‘Groen- en Water-agenda’ opgesteld. Om ‘piekbuien en toenemende hitte en droogte’ in de toekomst het hoofd te bieden, wil de gemeente Venlo de stad klimaatbestendig maken. Omdat de maatregelen lokaal genomen moeten worden, zet de gemeente extra in op bewustwording en voorlichting. Zodat de Venlonaren begrijpen dat een betegelde tuin het riool overbelast, negatieve impact op het grondwater heeft en de stad extra opwarmt. Om de inwoners te inspireren geeft de gemeente Venlo zélf het goede voorbeeld door bij renovaties en bij nieuwe ontwikkelingen te investeren in zonnepanelen, groene daken, het afkoppelen van hemelwater, doorlatende verharding en het vervangen van verharding door groen. De gemeente Venlo denkt dat klimaatadaptatie over een paar jaar net zo gewoon wordt als afvalscheiding. ‘Niets doen is eigenlijk geen optie. Voordat de kosten van klimaatschade niet meer te overzien zijn, is het van belang dat we een begin maken met klimaatadaptatie.’
Verduurzaming van het onderwijs en verduurzaming in het onderwijs; daar zit volgens Kersten de crux. DuurzaamDoor kijkt naar regionale projecten die de ‘energieke samenleving’ versterken en proberen deze projecten ook elders geïmplementeerd te krijgen. De trekkers van dit soort initiatieven zijn de zogenaamde change agents, de zeldzame personen die spontaan verandering van de grond trekken. ‘Waar je het al heel duidelijk ziet gebeuren is bij de energiecoöperaties,’ zegt Kersten. ‘Aan de basis daarvan staat een enkel visionair persoon en het concept breidt zich nu langzaam maar zeker uit.’
Aanwakkeren
Hoewel verduurzaming populair is, blijven de gemeentelijke cijfers nog achter. Zo presenteerde het college van de gemeente Woerden onlangs een ‘Actieplan CO2-neutraal 2030’ aan de gemeenteraad. Alle wijken moeten van het aardgas af en in 2030 moeten ook nog eens alle auto’s elektrisch zijn. FD-columnist Remco de Boer constateerde fijntjes dat hoewel het aandeel duurzame stroom landelijk op 13 procent zit, de gemeente Woerden nu nog op 2 procent blijft steken.‘Precies daarom willen wij het groene denken en doen aanwakkeren,’ zegt Kersten. ‘Maar er is enorm veel werk aan de winkel. Dat vraagt niet alleen technische maar vooral ook sociale innovatie bij gemeenten.’
Meer informatie: duurzaamdoor.nl
Dit artikel is geschreven door Hester Jansen in opdracht van Publiek Denken
Directrice zegt
Groen denken begint bij het natuurlijk bewustzijn. Ecopsychologie Michael J. Cohen heeft hier 50 jaar geleden al over geschreven. Als professional natuurcounselor en coach schrijf ik hier ook over. Mijn boek komt deze maand uit om mensen hiermee te helpen. Willen we het milieu veranderen ten goede, zullen we eerst zelf moeten veranderen.
Vriendelijke groeten,
Ernya