Hoe ziet een gemiddelde werkdag van een topambtenaar eruit? Dat ondervonden vier winnaars van de Scriptieprijs Werken in het Openbaar Bestuur 2018. Onderdeel van de prijs: een dagje meelopen met een topmanager uit het openbaar bestuur. In dit tweede deel van het vierluik doet Janno Meijer verslag. Als masterstudent management van de publieke sector schreef hij een scriptie over waardenconflicten bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, waarmee hij de derde prijs won.
In alle vroegte stap ik op donderdag 11 april om 07:45 uur het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) binnen. Eerst even een kop koffie drinken voordat ik me meld bij de balie die bestemd is voor afspraken met de ambtelijke en politieke leiding. Om 08:15 word ik hartelijk verwelkomd door het secretariaat van de SG, Erik Gerritsen.
Erik Gerritsen over Janno
Regelmatig loopt er iemand een dag met me mee. Mensen uit de praktijk, collega’s en dit keer dus Janno. Natuurlijk moet ik wel gewoon mijn werk doen. Maar het is zeker nuttig, het houdt je scherp. Zo iemand kijkt toch anders naar je dagelijkse activiteiten. Voor mij is het bijvoorbeeld heel normaal om bij één-op-één-overleg een wandeling te maken (rondje Malieveld is 35 minuten), maar dat doet lang niet iedereen.
Janno heeft participerend onderzoek gedaan bij de NVWA. Observaties uit het veld zijn altijd welkom, dus daar hebben we uiteraard ook over gesproken. Dat sluit goed aan bij mijn belangrijkste boodschap voor de nieuwe talenten binnen het openbaar bestuur: zorg dat je weet waar je het over hebt. Waar doe je het voor? Wat gebeurt er in de praktijk? Die vragen moet je je continu stellen. Door deze te beantwoorden kun je de Haagse werkelijkheid met de realiteit verbinden.
Janno en ik spraken onder meer met een dame over mentale gezondheid. Zij had als voormalig vluchteling uit Georgië al veel heeft meegemaakt en zet nu de maatschappelijke onderneming MOVE op om het taboe rond mentale gezondheid op scholen te doorbreken. We waren beiden onder de indruk van haar verhaal. Door haar in contact te brengen met stakeholders en een podium te bieden bij bijeenkomsten kunnen we haar weer een stap verder helpen. Hoe druk de agenda ook is, zorg dat er altijd ruimte is voor zulke afspraken. Kortom, get in touch with reality. Alleen dan weet je voor wie je beleid vormt, Kamervragen beantwoordt en wetten maakt.
Snel schakelen
De dag begint met een zogeheten conference call met minister De Jonge. Aan de telefoon van de DG Langdurige Zorg hangen meerdere mensen gelijktijdig aan de telefoon. Het gaat hoofdzakelijk over het datalek Jeugdzorg wat die morgen breed uitgemeten in de Nederlandse kranten staat. Wat mij opvalt is dat er waanzinnig snel wordt geschakeld: acties worden uitgezet en een strategie richting de Tweede Kamer wordt ter plekke bedacht en besproken.
Het intrigeert me hoe snel er een opvolgend overleg ingeschoten wordt. Om half tien volgt een follow-up overleg met een aantal direct bij het dossier betrokken hoge ambtenaren om het te hebben over de vervolgacties. Tijdens het vervolgoverleg valt het mij op dat Erik – tegen mijn verwachting in – veel vragen stelt om de problematiek te verhelderen. Zo wordt ook voor mij heel erg duidelijk wat het lek precies betekent en wat de gevolgen kunnen zijn voor de toch al onder het vergrootglas liggende jeugdzorg. Razendsnel wordt besloten wie wat in de loop van de dag regelt om ervoor te zorgen dat de minister goed wordt bediend. En na het overleg is er ruimte voor een grap en een grol, de sfeer is zeer aangenaam, terwijl er men er zich absoluut van bewust is wat er speelt.
Wandeling
Doordat er een overleg uit de agenda van Erik is verdwenen, is er tijd om naar buiten te gaan en een wandeling te maken. We hebben grofweg een half uur en dit is mijn kans om mijn voornemens tot wasdom te brengen: want, wie is Erik Gerritsen nu eigenlijk? We hebben het op de route langs het Malieveld (waarvan hij precies weet hoe lang het rondje vanaf VWS duurt) over mijn scriptie en het doet me goed om te ervaren dat hij daar erg nieuwsgierig naar is.
We hebben het over het pakken van de trap, het aantal uren slaap en hoe hij erop gekomen is om secretaris-generaal van een ministerie te worden. Hij legt uit dat het kiezen voor de trap behalve gezond ook een poging is om anderen te motiveren bewust te worden van hun fysieke (maar ook mentale) gezondheid. SG worden is geen bewuste carrièrekeuze geweest. Het kiezen voor de zorgsector is daarentegen wel een zeer bewuste: ‘Al doende kom je erachter wat je wilt […], deze sector is complex en kent veel uitdagingen.’ Voor zichzelf heeft hij een aantal doelen gesteld waar hij als SG aan wil werken, waaronder innovatie en samenwerking tussen sectoren om de zorg betaalbaar te houden. Ik vind het oprecht geweldig om te ervaren dat iemand zijn intrinsieke waarden en doelen heeft kunnen verbinden aan zijn dag dagelijkse werk.
Bij terugkomst op het ministerie heeft het secretariaat van Erik geregeld dat ik aan kan sluiten bij en overleg van de DG Curatieve Zorg. Hij heeft zijn halfjaarlijkse overleg met de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS), onder andere over de invoering van de Actieve Donor Registratie.
Na de bijeenkomst neemt de DG nog uitgebreid de tijd om mij uit te leggen wat er in het overleg (door de vele afkortingen soms onnavolgbaar) is besproken. Die openheid typeert mijn dag bij VWS.
Reflecteren
Dan moet er geluncht worden. Erik heeft een lunchoverleg en dus neem ik ondertussen de tijd om te reflecteren op wat ik alleen die ochtend al allemaal heb meegemaakt. Na de lunch gaan we op de foto: ‘Leuk voor Twitter.’ We positioneren ons voor een schilderij dat mij eerder die ochtend al in het oog gesprongen was. Het is een variatie op de aardappeleters van Vincent van Gogh waarop men zich tegoed doet aan patat: geschilderd door een GGZ-patiënt zo vertelt Erik. Na de foto volgt een afspraak die op mij de meeste indruk heeft gemaakt en een goede inkijk geeft in wat het zijn van SG allemaal mogelijk maakt. Het is een gesprek met een sociaal ondernemer in wording, die iets aan het opbouwen is rondom het thema MOVE – kom in beweging. Geïnspireerd door Dance4Life en haar zeer aangrijpende levenservaring heeft Erik een uurtje ingeruimd om met haar van gedachten te wisselen. Hij ontmoette haar ooit op een congres-achtig iets en werd getriggerd door haar verhaal. Later legt hij uit dat hij het belangrijk vindt om mensen uit te nodigen en voor dit soort zaken ruimte te maken in zijn agenda.
Na nog een vergadering vraagt Erik of ik weleens in een dienstauto gezeten heb. Ik twijfel nog om te grappen dat ik dagelijks een dienstauto met chauffeur heb (ik reis met de metro), maar besluit eerlijk te antwoorden dat dit een unieke, nieuwe ervaring zou zijn. En daarom zit ik niet veel later in een prachtige BMW mét chauffeur en rijden we richting het SER-gebouw voor het Fit for Work- congres waar de SG samen met de DG Werken (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) een praatje houdt. Na nog een aantal interessante sprekers en discussies met de zaal aangehoord te hebben, zit de dag erop. We gaan nog op de foto en ik ontvang nog een felbegeerd visitekaartje: ‘Die krijgt niet iedereen hoor.’
De scriptieprijs Werken in het Openbaar Bestuur is een initiatief van de directie Ambtenaar en Organisatie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Doel van de prijs is om studenten te stimuleren onderzoek te doen op het terrein van arbeid en organisatie in het openbaar bestuur. Meer informatie over de scriptieprijs en de winnende scripties zijn te vinden op de website Kennisopenbaarbestuur.nl.
Lees ook:
- het verslag van eersteprijswinnaar Josine van den Elsen van haar dag meelopen met gemeentesecretaris Peter Teesink van de gemeente Amsterdam.
- het verslag van tweedeprijswinnaar Noel Andriessen van zijn dag meelopen met Maarten Schurink, secretaris-generaal bij het ministerie van BZK.
Foto: Ministerie van BZK
Geef een reactie