Prachtig leesvoer over Rotterdamse gemeentepolitiek

Het zal niet veel journalisten ooit overkomen zijn. Bij de presentatie van een in menig opzicht kritisch boek over de lokale politiek, speechen de nestor van de gemeenteraad, een minister/oud-wethouder en de burgemeester. Het overkwam Mark Hoogstad op 21 februari in Debatcentrum Arminius in Rotterdam. Dries Mosch, Hugo de Jonge en Achmed Aboutaleb namen de moeite uitgebreid stil te staan bij zijn openhartige boek over de Rotterdamse politiek.

Het boek van Mark Hoogstad[1] – tot voor kort politiek verslaggever voor het AD in Rotterdam – is er dan ook naar. Enerzijds leest het als een politieke soap van formaat; een eigentijdse schelmenroman in de traditie van House of Cards. Anderzijds is het ook meer dan dat. Is het ook een etnografie van politiek en politieke cultuur in Rotterdam, de afgelopen 15 jaar. Een boek dat qua schrijfstijl en qua detailrijkdom menig wetenschapper jaloers zal maken.

Procesbeschrijvingen
De min of meer op zichzelf staande hoofdstukken zijn te lezen als heel persoonlijke politieke petit histoires van hoofdrolspelers als Dries Mosch, Hugo de Jonge, El Ouali, Jos Verveen, Joost Eerdmans of Ronald Schneider. Het lange hoofdstuk over Dries Mosch vormde min of meer de aanzet tot het boek. Het lijkt vooral ingegeven door verbazing. Verbazing over het feit dat iemand als Mosch, met een levensloop die allerminst voor lijkt te bestemmen voor het raadslidmaatschap, zich toch en op geheel eigen wijze ontwikkelt tot een succesvol en alom gewaardeerd raadslid.
Met wat meer afstand kan je de hoofdstukken ook lezen als procesbeschrijvingen van een voortdurende strijd om de macht. Binnen politiek Rotterdam en daarvan afgeleid binnen partijen als Leefbaar en D66. Met plaatsvervangende schaamte kan je kennis nemen van de wijze waarop in 2014 gevochten wordt – soms bijna letterlijk – om wethouderszetels. Wie zijn of haar positieve mensbeeld graag wil blijven koesteren of een positief beeld van de lokale politiek – zijn die er nog? – moet dit boek vooral niet lezen. Wie daarentegen wil weten hoe het er achter de schermen – backstage – echt aan toe gaat moet dit boek snel kopen en lezen.

Machtsstrijd
Als het boek één ding laat zien dan is het dat macht echt corrumpeert. Leefbaar Rotterdam in 2014 verschilt binnenskamers in niets van de toen almachtige en veel bekritiseerde Rotterdamse PvdA twee decennia eerder. Het levert een fascinerend hoofdstuk op over de machtsstrijd binnen Leefbaar Rotterdam, die er toe leidde dat  ‘mevrouw Pastors’  (Ingeborg Hoogveld) uiteindelijk toch geen wethouder werd.

Al met al prachtig leesvoer (al moet je er wel van houden). Maar ook meer dan dat. Het was  Aboutaleb die bij de presentatie van het boek, trefzeker als altijd, duidelijk maakte dat het uiteindelijk om veel meer dan smakelijk leesvoer gaat. Om fatsoenlijk te blijven functioneren heeft de lokale politiek, benadrukte hij, een actieve en kritische pers hard nodig. Ook/zelfs/juist als bestuurders en politici dat niet altijd op prijs stellen. Die lokaal kritische functie van de pers staat echter sterk onder druk.
Interessant, tenslotte, is dat Hoogstad al dat politiek rumoer ook weer relativeert. Hij doet dat door het te plaatsen tegen de achtergrond van de Rotterdamse succes story van de afgelopen 15 jaar. De stad is in menig opzicht opgebloeid.

Twee snelheden
Rotterdam is niet langer per definitie de aanvoerder van al die verkeerde lijstjes, zoals Opstelten het ooit (ongelukkig) formuleerde. Maar, Rotterdam is ook een stad waar lang niet iedereen in gelijke mate heeft geprofiteerd van die renaissance. Met recht dus een stad van twee snelheden, waar de onderlaag niet of zelfs steeds minder mee kan komen met hen die wel succes hebben. Succes naast toenemende ongelijkheid vormt maatschappelijk op den duur best een explosief mengsel. Op zijn minst vormt het een uitdaging van formaat voor gemeenteraad en college in de periode 2018 – 2022.

Footnotes

• [1] Mark Hoogstad, Rotterdam. Stad van twee snelheden. Rotterdam: Trichis, 2018.