Publieke prestaties onder druk

Er zijn vele manieren waardoor prestaties van publieke organisaties onder druk kunnen komen te staan. Aan publiek managers is het de taak om, ook als een organisatie onder druk staat, te zorgen dat de prestaties van hun organisatie op peil blijven. Maar hoe bescherm je, als publiek manager, de prestaties van je organisatie tegen bedreigingen uit de omgeving?

In het publieke debat liggen prestaties van scholen, zorginstellingen en andere publieke organisaties altijd onder een vergrootglas. Lijstjes met de beste onderwijsinstellingen of het beste ziekenhuis zijn populair en ook in de politieke arena zijn de prestaties van publieke organisaties dikwijls onderwerp van gesprek. Het is dan ook niet meer dan logisch dat het leveren van prestaties een belangrijke taak is voor publiek managers. Maar hoe zorg je ervoor, als publiek manager, dat je organisatie ook onder druk goed blijft presteren?

In de klassieke ‘resource dependency theorie’, geformuleerd door Pfeffer en Salancik (2003[1978]), wordt ervan uitgegaan dat publieke managers en hun organisaties geen weerloze slachtoffers zijn van hun omgeving. Veranderingen zoals bezuinigingen, abrupte veranderingen van het cliëntenbestand, of drastische veranderingen in de bestaande wet- en regelgeving, kunnen de prestaties weliswaar onder druk zetten maar tegelijkertijd kunnen publiek managers de negatieve effecten van deze veranderingen ook opvangen. Volgens de resource dependency theorie kunnen managers de bedreigingen uit de omgeving via twee mechanismen beïnvloeden: (1) door de omgeving te manipuleren (via extern management) en (2) door de organisatie aan te passen aan de omgeving (via intern management). Twee recente publicaties in de bestuurskunde, beiden binnen het onderwijsveld, hebben onderzocht hoe managers de negatieve effecten van bedreigingen uit de omgeving op prestaties kunnen verzwakken.

Proactief
Ryu en Johansen onderzochten de effecten van het aantal geannuleerde lesdagen als gevolg van orkaan Rita op het slagingspercentage van Texaanse schooldistricten. Uit het onderzoek blijkt dat wanneer managers samenwerking met actoren uit de omgeving- zoals politie, brandweer, welzijnsorganisaties, en andere schooldistricten – ter voorbereiding op natuurrampen, zij de negatieve gevolgen van een natuurramp op de prestaties van schooldistricten kunnen beperken. De resultaten laten zien dat managers de prestaties van hun organisatie kunnen waarborgen door proactief relaties aan te knopen met actoren in de externe omgeving van de organisatie, zodat, in tijden van nood, hulp nabij is.
Onderzoek van Petra van den Bekerom, René Torenvlied en Agnes Akkerman, laat zien dat de CITO-toetsscores van leerlingen (een vorm van een prestatie-indicator) negatief beïnvloed worden door een grote procentuele verandering van het aantal leerlingen. Schoolleiders kunnen deze schok echter deels opvangen door zich te richten op de interne organisatie. Door frequent te overleggen met stafleden over diverse school gerelateerde onderwerpen, zoals de kwaliteit van het onderwijs, leerresultaten en opbrengsten, kwaliteitszorg, het personeels- en arbeidsvoorwaardenbeleid en huisvesting, zorgt de manager voor meer interne stabiliteit. Eerder onderzoek concentreerde zich vooral op de relaties die managers onderhouden met actoren uit de externe omgeving, maar de resultaten van Van den Bekerom en de co-auteurs laten zien dat managers hun oriëntatie soms beter kunnen richten op hun eigen medewerkers om de negatieve effecten van een grote schok uit de omgeving op te vangen.
Beide onderzoeken laten zien dat publiek managers dus een belangrijke rol te vervullen hebben als hun organisatie onder druk komt te staan. Nieuw kabinetsbeleid dat na de naderende formatie wordt ontwikkeld, zorgt ongetwijfeld voor nieuwe uitdagingen voor publiek managers. Aan hen de taak om, ondanks onzekerheid, schokken en veranderingen, de prestaties van hun organisatie op peil te houden.

Literatuur

• Pfeffer, J., & salancik, G. (2003). The external control of organizations. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Ryu, S., & Johansen, M. S. (2017). Collaborative Networking, Environmental Shocks, and Organizational Performance: Evidence From Hurricane Rita. International Public Management Journal, 20(2), 206-225.
• Van den Bekerom, P., Torenvlied, R., & Akkerman, A. (2016). Managing all quarters of the compass? How internally oriented managerial networking moderates the impact of environmental turbulence on organizational performance. The American Review of Public Administration