The real simcity

Vanuit de huidige gemeentelijke praktijk, via de periode na inwerkingtreding Omgevingswet, dromen over de toekomst van ’the real simcity’.

Sneller is één van de doelstellingen van de Omgevingswet (verder OW).

Gisteren via een collega een paar opvallende, hiermee nog niet gelijk geschakelde bureaucratische hobbels van de systeemwereld te horen gekregen. Hierdoor zullen bijvoorbeeld bij het proces van een nieuwe bedrijfsvestiging, in hele de keten van initiatief tot uiteindelijk start bouw, nog een paar vertragende aan de OW aanpalende zaken aangepakt dienen te worden alvorens we dat überhaupt kunnen waarmaken.

Wat was er in deze gemeente aan de hand? Een ondernemer wilde een flink lap grond op een bepaald bedrijventerrein afnemen en daar een nieuw pand vestigen. En ze hadden haast, want ze wilden na de zomer starten met de bouw en op 1 januari volgend jaar de nieuwe vestiging openen.

De eerste vraag die aan de orde kwam, was onder welke milieucategorie (= maat voor de milieubelasting) het bedrijf viel. Het antwoord hierop bepaalde of de eerste voorkeurslocatie van het bedrijf mogelijk was. Bijzonderheid hierbij was dat het bedrijf een duidelijke toekomstvisie had. Eerst klein beginnen, op korte termijn het pand uitbreiden en eventueel nog 15 procent aan bvo met een productieafdeling uitbreiden. Hiermee rekening houdend en met de vaak onderkende mogelijkheid om de milieubelasting (= maat voor de milieucategorie) met maatregelen te reduceren, bleek dit bedrijf hier prima te passen. Wel was deze vraag eerst uitgezet bij de omgevingsdienst, terwijl de beslissing hierover bij de gemeente ligt. Echter, de betreffende vestigingsadviseur had een milieuadviseur van de gemeente bij het gesprek uitgenodigd, zodat hierover direct een knoop kon worden doorgehakt.

Hierna ontstond wat ‘gepuzzel’ door deze op zich zeer meedenkende gemeente, om ervoor te zorgen, dat kon worden volstaan met een zogenaamde verkorte procedure om met een omgevingsvergunning de afwijking van het bestemmingsplan en de bouw mogelijk te maken. Daarop sturen loont en levert veel tijdwinst op.

Vervolgens ontstond bij de initiatiefnemers de vraag, of zij meldings- of vergunningplichtig zijn in kader van de milieuregelgeving. Gelukkig zat de milieuadviseur aan tafel en kon hij dit prima inschatten. De omgevingsdienst (uitvoerende instantie milieuregelgeving namens het bevoegd gezag) zit niet in de betreffende gemeente maar centraal op een andere plek in de provincie. Vervolgens kwam ook het verplichte bodemonderzoek ter sprake. De vragen hierover moesten worden geparkeerd en ook worden doorgeleid naar de omgevingsdienst. Want deze milieudeskundigheid is van de gemeente daarheen overgeheveld. En of dit nu zo efficiënt is?

Verder kwam ook de busverbinding naar het bedrijventerrein ter sprake. Die is er maar de dienstregeling is niet frequent. Toevalligerwijs werd er door de gemeente onderhandeld, met een ander groot bedrijf met veel werknemers die met OV willen komen. Dus is er een aanleiding, ondanks de pas verleende bus concessie en de nieuwe vervoerder, om te proberen de frequentie in de spits van deze buslijn te verhogen.

Slotstuk vormde het gesprek over grondprijzen en de procedure rondom gronduitgifte. Als ik het heel kort samenvat, zou het bedrijf na ruggespraak met hun CEO, bij wijze van spreken volgende week al de grond willen afnemen. Deze moest overigens nog wel even bouwrijp worden gemaakt. Vanwege de economische dip de afgelopen jaren, was daar nog maar even mee gewacht voor het zuidelijke deel van dit bedrijventerrein. De slagvaardigheid van het bedrijf paste niet bij de interne ingewikkelde en uitgebreide procedure van de gemeente om te bepalen of en tegen welke prijs de grond wordt verkocht. Daar gaat zelf een aparte commissie over, die speciaal daartoe in het leven is geroepen. De betreffende collega van de afdeling gebiedsontwikkeling kon gelukkig wel een richtprijs noemen. Verder wordt normaliter eerst een voorlopige koopovereenkomst getekend. Gelukkig bleek dat deze stap kon worden overgeslagen.

Mijn boodschap. De in de eerste alinea genoemde doelstelling achter de OW (= publiekrecht) kunnen we alleen waarmaken, als we aanpalende zaken (bijvoorbeeld privaatrecht, de afstemming met externe partners zoals de omgevingsdienst en een busvervoerder) die hiermee in verband staan, ook versimpelen, meenemen in de keten en slim organiseren in het werkproces van bedrijfsvestiging.

Zeker als we ook in staat zijn om procedureversnellers te verzinnen. Zodat we niet binnen 8 of 26 weken, maar bijvoorbeeld binnen twee weken of twee maanden een omgevingsvergunning kunnen verlenen. Uiteraard onder de voorwaarde van goed overleg met de betrokkenen in de omgeving. Veel van deze zaken die we nu nog traditioneel gewend zijn om als overheid te doen, kunnen we onder bepaalde voorwaarden door de initiatiefnemer laten doen.

Er breekt een mooie periode aan voor de creatievelingen onder ons. Om te komen tot slimme manieren van organiseren, los van de formele interne organisatiestructuur van gemeenten en ook voor de samenwerking met alle betrokken externe organisaties. De technologie kan daarbij uiterst behulpzaam zijn. Laten we in ieder geval de oplossingsrichtingen die werken met elkaar delen. Zodat niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.

O ja, en dan nog mijn droom over de toekomst.

In de chemie waarin ik oorspronkelijk werkzaam was, konden we een ingewikkeld chemisch fabrieksproces, met een computermodel simuleren. Zo konden we zonder veel kosten te maken modelmatig voorspellen wat een verandering in bv. de temperatuur van de reactor, voor gevolgen zou hebben op de hoeveelheid en kwaliteit van het eindproduct. En met daadwerkelijke proeven in een laboratoriumopstelling werd het model steeds geijkt.

Waarvan ik droom is dat we een stad in een 3D-computermodel kunnen stoppen. En bijvoorbeeld alle effecten van een bedrijfsvestiging op de omgeving, de gevolgen voor milieu, landschap, cultuurhistorie, ecologie, water de bus concessie, de arbeids- en woningmarkt, voor de gemeentelijke portemonnee en spaarrekening realtime kunnen laten zien. En dat het model aangeeft wat de kortste procedure is, welke processen daarvoor gelijk geschakeld moeten worden, wie betrokken moeten worden, en tijdens het invoeren antwoord geeft op de vragen over bodem, milieucategorie, archeologie etc. etc.

Wat zal als gevolg hiervan een moderne gemeentelijke organisatie en dienstverlening ontstaan. Met als resultaat een nog mooiere stad en samenleving.