Waarschijnlijk heb ik het gemist. De lustrumviering van het op 10 oktober 2010 vastgestelde statuut waardoor Curaçao, Sint-Maarten en Bonaire afzonderlijke landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden werden. En waardoor Sint-Eustatius en Saba tot bijzondere gemeenten werden gemaakt. Er kwam daarmee ook een officieel einde aan het land Nederlandse Antillen. De gedachte was dat de nieuwe staatkundige verhoudingen tot een betere bestuurlijke relatie zouden leiden. Met als resultaat meer welvaart en welzijn. Maar ook meer onafhankelijkheid en autonomie. Maar terugblikkend op de in tien jaar bereikte resultaten levert een somber en kritisch beeld op: de inwoners van Curaçao, Aruba, Sint-Maarten, Sint-Eustatius en Saba verdienen – volgens de samenstellers van de bundel Koninkrijk op eieren van Joop van den Berg en René Zwart – een beter koninkrijk. Daarom is feestelijk vertoon allerminst op z’n plaats.
‘De verslechterende situatie op de eilanden heeft ook te maken met desinteresse vanuit Nederland’
‘Tien jaar 10-10-10 kan worden samengevat als een aaneenschakeling van humeurigheden en bizarre gebeurtenissen’. Daarmee is in de proloog de toon gezet. De balans opmakend constateert René Zwart dat in tien jaar tijd armoede en schulden op de Caribische (ei)landen zijn toegenomen, evenals het aantal conflicten. Die situatie heeft zich door de coronamaatregelen en –effecten alleen nog maar verergerd. Dat is zeker niet alleen te wijten aan het falend en corrupte bestuur en financiële wanbeheer op de eilanden, maar ook door desinteresse vanuit Nederland.
Maar heeft Nederland dan niet genoeg gedaan voor de eilanden, zo vraagt Paul Comenencia, lid van de Raad van State in Curaçao, zich af. ‘Natuurlijk heeft Nederland veel gedaan. Maar het is ook zo dat de investeringen in ontwikkelingshulp en technische bijstand plaatsvonden zonder serieuze pogingen tot lokale opbouw van competent bestuur en ambtelijk kader’. Een snoeiharde constatering die veel verder gaat dan de juridische en bestuurlijke (in)consequenties van het huidige statuut. Er is – nog steeds – sprake van kennelijk onoverkomelijke cultuurverschillen. En het ontbreekt aan een lange termijnvisie aan beide kanten van de oceaan. ‘Het toerisme is decennialang ongecontroleerd opgebouwd als een ecologische nachtmerrie; en ook in koninkrijksverband is er nauwelijks gestreefd naar regionaal klimaatbeleid’, aldus hoogleraar Gert Oostindie.
‘Reorganisatie op basis van echte consensus en niet de verzonnen instemming van het Nederlandse kabinet is vereist’
De bundel bevat een groot aantal bijdragen van politici en bestuurders uit Nederland en het Caribisch gebied, wetenschap, cultuur, sportsector, economie en rechtsgeleerdheid. Er wordt niet alleen kritisch geanalyseerd, maar ook vooruitgekeken. Naar een zeker niet wolkeloze toekomst, waarin –als het aan het kabinet-Rutte ligt – eerder rekolonisatie aan de orde is dan aan noodzakelijke hervormingen op veler terrein. Maar dan wel graag samen met de Antillianen en niet zonder, op basis van echte consensus en niet de verzonnen instemming van het Nederlandse kabinet, zoals Joop van den Berg streng in zijn afsluitende bijdrage constateert.
*Joop van den Berg en René Zwart (2020): Koninkrijk op eieren; reflecties op 10 jaar 10-10-10, ADCaribbean BV.
Geef een reactie